Obama’nın 3D Vizyonu

Misafir Yazarlar, 19 Şubat 2013

İSMAİL UTKU TOPRAK – 3D yazıcılar popüler kültürde ve genel olarak medyada giderek daha fazla yer almaya başladı. Güncel bir örnek; bu konunun bir propaganda çalışması olduğu birçok açıdan anlaşılacak şekilde ünlü bir tv yapımı olan “the Big Bang Theory” dizisinde de yer almasıydı. Dizide belli bir markaya değinilmeden, 3D yazıcıların ABD ekonomisi için ne kadar önemli olduğu ve ne gibi yenilikler getireceği gibi konular dizinin repliklerine yedirilerek birçok farklı sahnede kullanıldı. Benzer şekilde geçen hafta ABD Başkanı Barack Obama’nın “Ulusa Sesleniş” diyebileceğimiz konuşmasında 3D yazıcılara da yer vermesi ve Amerikan ekonomisinin geleceğinin bu teknolojiye bağlı olduğunu belirtmesi, özellikle son dönemde Amerikan medyasında kendine bol bol yer edinen 3D yazıcıların bir teknoloji olarak politik bir değer taşıdığını da gösterdi. 2012 senesinde yaptığı birkaç konuşmasında da dijital üretim teknolojilerine yer veren Obama’nın, 3D yazıcılar üzeriden belli yerlere mesaj vermeye çalışması ne ifade ediyor? Henüz Türkiyede ciddi bir ilgi ve merak oluşturmamış olacak ki, Obama’nın 3D yazıcılar üzerinden verdiği bu mesajları tek bir gazete yayınladı.

Peki neden bu kadar göz önünde tutulmaya çalışılıyor bu teknoloji? Henüz emekleme aşamasında olduğu ve eve alınabilecek kadar düşük fiyatlı modellerin aslında çok da kullanışlı ürünler çıkaramadıkları düşünüldüğünde, tüketiciye yapılan bu kadar propagandaya koşulacak bir maraton’un ısınma turları olarak bakabilir miyiz?

Obama’nın da konuşmasında yer verdiği şekilde neden geleceğin 3D yazıcılarla inşa edilmek istendiğine dair bir örnek olarak şu firmaya bakalım isterseniz. Modern Meadow (Modern Çayır), “Dünya’nın her köşesine ucuz ve kolay erişebilir et sağlayabilmek” gibi güzel ancak “bu hedefe eti hayvanlardan elde etmeden ulaşabilmeliyiz” gibi çarpık bir niyet ile yola çıkan ve bunu 3D yazıcılar ile et üreterek elde etmenin peşinde olan yeni nesil bir firma. Araştırmalarına finansal destek de bulmuş olan Modern Meadow firmasının isminin “çayır” olması garip bir durum. Toprak – Bitki – Hayvan – İnsan silsilesinde, “çayır’ın” toprak ile hayvan arasındaki katman olmasının önemi, yapay hayvansal üretim söz konusu olunca daha da artıyor. Toprağın canlılar silsilesinden koparılmaya çalışıldığının da bir göstergesi olabilecek bu resim, akla “Topraksız tarım ile başlayan hareketin yeni bir halkası (topraksız/bitkisiz hayvan) olarak da görebilir miyiz?”,  “Halka’nın devamı topraksız insan mıdır?” gibi soruları getiriyor.

Nesilleri topraktan yaratılmış, topraktan beslenen ve ondan kopmaması gereken insanoğlunun aksine, soyuna silikon veya henüz bilemediğimiz bir nano materyal karışmış, toprağın adi bir kopyası mahiyetinde üretilmiş yapay gıdalara aç yeni bir nesil mi oluşturulmak isteniyor? Sanatçı’nın eserini adi ve de nazari bir şekilde kopyalayacak ve bunu hem Sanatçı’nın adını anmadan hem de onun eseri olarak nankörce pazarlayacak bir yapay et endüstrisinden mi bahsediyoruz?

3D yazıcıların şekillendireceği bir geleceğe verilecek benzer bir örnek, Çinli pc üreticisi Lenovo’nun birkaç hafta önce gösterdiği “20in20” vizyonudur. Gösterilen videoda, üretimin 3D yazıcılara tamamen tüketiciler tarafından yapılacak şekilde değişeceğinden ve bu durumun yeni standartlar ve yeni normlar getireceğinden bahsediliyor. Basılabilir elektronik teknolojilerinin evlere kadar girmesiyle, bu belirlenmiş standartlar ve normlar dahilinde kendi elektroniğimizi anında üretebilir hale gelebilecek olmamız belli açılardan faydalı gibi görünse de, bu normların bizim normalimiz olamayabileceği konusunu ıskalamamamız gerekiyor. Gündelik hayatımızı kolaylaştıracak (?) elektronik aletleri veya işlerimizi yaptıracağımız nanorobotları bir çırpıda üretebilecek bir teknoloji kimin normlarıyla inşa edilmiş olursa bizim için normaldir?

3 boyutlu yazıcı ile üretilen “görünmez” metamateryaller.

Benzer bir örnek olarak metamateryalleri de sayabiliriz. Metamateryaller, bir bardak içine konan pipet’in kırılmış görüntüsüne benzetebileceğimiz bir karakteristik özelliği elektromanyetik dalgalar üzerinde sergileyen laboratuvar üretimi materyallerdir. Elektromanyetik dalgalar üzerinde böyle bir etkiye sahip olmasının doğada var olduğunun aksine bir durum teşkil etmesi ve bu özelliğin yapılacak araştırmalarla ışığı da kırıp nano boyutlu bir noktaya odaklayarak mutlak görünmezlik sağlayacak bir teknolojinin geliştirilebilecek olması nedeniyle birçok üniversitede bilimadamlarının araştırma konu olmuş durumda. Geçtiğimiz sene MIT’den bir grup da görünmezlik elde etme hedefiyle yola çıkmış ve elektromanyetik dalgalar üzerinde elde edilen etkinin bir benzerini radyo dalgaları ile elde etmişlerdi. Gruptan Isaac Ehrenberg, bir metamateryal üzerinden geçen radyo dalgalarını tek bir noktaya toplamayı başardıklarını ve bu teknoloji’nin moleküler ve derin uzay görüntüleme işlemlerinde kullanılabileceğini belirtmiş.  Radarlara karşı kullanılabilecek bir görünmezlikten (cloaking) öte, tam görünmezlik (invisibility) üretebilmek adına önemli bir adım sayılabilecek bu başarının ilginç ve çarpıcı tarafı; sonucun 3D yazıcıdan S şeklinde tasarlanarak basılmış ve bakırla kaplanmış bir matemateryal ile elde edilmiş olması. Daha önceleri de görünmezlik amaçlı matemateryaller geliştirilmiş ancak düşük verimlilik, yüksek maliyet ve uygulama zorlukları nedeniyle istenen sonuçlar elde edilememişti. Bahsi geçtiği şekilde 3D yazıcılarla basılabilecek kadar kolaylaşmış bir üretim söz konusu olursa, öncelikle görünmezliği (cloaking) daha sonra ise tam görünmezliği (invisibility) gerçekleştirmek gerçekten ucuz ve kolay olabilir. Peki 3D yazıcılar ile görünmez eşyalar bile basabilme imkanı ne gibi tehditler getirebilir? Nefislerin görünmek için debelendiği bir düzende, nesneleri görünmez kılma çabası nasıl bir ikilemdir?

Tüm bu soruların cevabını bilsek de bilmesek de, değişmeyecek bir Hak var ki; o da boyutlardan münezzeh, planlar üstü planlar yapanın varlığıdır.