Biyoteknoloji – 2

Ali Fevzi, 24 Ocak 2017

İnsanı sadece organik bir makine olarak görme eğilimi, 1800’lü yıllardan beri yaygın. Günümüzün en üstün makinası ise bilgisayarlar. Bilgisayarlar yazılım ve donanım olmak üzere iki ana bileşeni mevcut. İnsanı da benzetecek olursak, bedeni donanım ise yazılımı, DNA’sıdır gibi bir sonuca varılıyor. Bu yüzden DNA; genetik kod, yaşamın şifresi, hayat kodu gibi bilgisayar terimleri ile nitelendiriliyor. Bu bakış açısıyla, yaşlanmaya ve ölmeye programlı insan denen bilgisayarı, yeniden programlayarak, uzun yaşaması ve genç kalması sağlanabilir sonucu çıkıyor. Belki de bu yüzden biyoteknolojiyi kullanarak, insan DNA’sı üzerinden, yaşlanmayı geciktirmeyi, insanı uzun yıllar genç tutmak ve ölüme meydan okuma fikrini en çok benimseyen ve bu alandaki çalışmalara en çok destek veren, bütçe ayıran silikon vadisinin yatırımcıları ve tabi ki transhumanistler. Şuana kadar medyada öne çıkmış olan kurum ve kişileri kısaca sıralarsak:

• 1 – Veritabanı yazılımı firması Oracle‘ın kurucusu ve şuan ki CEO’su, dünyanın en zengin 15 iş adamından biri olan Lawrence Joseph Ellison ve onun kurup finanse ettiği Ellison Medical Foundation ( Ellison sağlık vakfı). 1997 yılında yaşlanmanın ve Alzheimer gibi yaşlanmaya bağlı hastalıkların biyolojik sebeplerini bulmaya ve önlemeye dair araştırmalara destek vermesi için kurulmuştu. Yıllık ortalama 40 milyon dolar destekle, 16 yıl bu alandaki çalışmalara yatırım yapan kuruluş, 2013 yılında artık daha fazla destek vermeyeceğini açıkladı. Ellison, ölüm karşısında sinirlendiğini, nasıl olup ta az önce burada olan bir insan, ölüm ile biranda yok olabiliyor, bu duruma hiç bir anlam veremediğini ve bu yüzden belki de ölüme çare bulunabileceğini düşündüğü için bu kadar yatırım yapmıştı.

• 2 – Akif Manisalı’nın “Seveneves – 8: Calico” adlı yazısında ayrıntılı bahsettiği, Google firmasının ve Apple da yönetim kurulu üyeliği yapan işadamı Arthur Levinson ile beraber ortak girişim olan Calico (California life Company). Google’ın kurucu ortakları Larry Page ve Sergey Brin’in 500 milyon dolarlık bütçesiyle, 2013 te, yukarda bahsi geçen Ellison firmasının kapandığı yıl, faaliyete başladı. Google’ın yatırımlarının sorumluluğunu üstlenen Bill Maris’in de desteklediği kuruluş, sahip oldukları büyük data ve işlem gücü ile insan genetiği ve biyolojisinin çözülmesini ve yaşlanmayı engelleyici teknolojiler ve terapiler bulma amacını taşıyor. Calico, yaşlanmaya sebep olan genleri tespit edilmesi ve bu genleri yeniden düzenleyerek yaşlanmayı durdurmanın da mümkün olduğunu öngörüyor. Bu konuda önde gelen isimlerden, Profesör Doktor Cynthia Kenyon, Calico’nun danışman bilim insanı olarak kendi bünyelerinde istihdam etmekteler.

• 3 – Yaşlanmayı engelleme ve ölüme meydan okuma deyince akla ilk gelen isimlerden biri Aubrey de Grey ve kendisinin kurmuş olduğu SENS araştırma vakfı. Vakfa en çok bağış yapan isimler Grey’in kendisi ve PayPal’in kurucusu, Facebook’un ortaklarından Peter Thiel. Thiel, “Gelecek diye uçan araba hayal etmiştik, ama elimize gecen sadece 140 karakter oldu” diyerek, mevcut teknolojilerdeki hayal kırıklığının gelecekte yaşanmaması için servetini, insanlığın kaderini değiştirecek araştırmalar için kullanıyor.Eski bir bilgisayar mühendisi olan Aubrey de Grey, biyoloji üzerine doktora yapmış ve gerontolog olarak akademik hayatında devam ediyor. Yaşlanamaya bakış açısını şu şekilde özetliyor:  “Yaşlanmak alın yazısı değil bir hastalıktır. Yaşlanma bence ertelenemeyen bir son değil, insan metabolizmasının bir yan etkisidir. İnsan vücudu oldukça karmaşık bir makine ve her makinede olduğu gibi içinde bazı parçalar yoruluyor, yalama oluyor veya devre dışı kalıyor. Vücudumuz aynı zamanda çok akıllı. Ortaya çıkan sorunları kendisi tamir edebiliyor. Ama bu esnada yıpranıyor ve eskiyor. İşte o zaman yaşlılık ortaya çıkıyor.”

 

• 4 – İnsan genom projesinde de yer alan biyolog prof. Craig Venter, Singularity Universitesi kurucu üyelerinden girişimci, yazar Peter H. Diamandis başkanlığında ve desteğinde kurulan Human Longevity firması. Amacı dünyanın en kapsamlı insan gen havuzunu oluşturmak ve bu bilgileri yaşlanmaya bağlı hastalıkları çözmekte kullanmak. Sağlıklı yaşamı +50 yıl uzatmak ve yaşlanmanın tanımını değiştirmek ve genişletmek olan “Longevity Moonshot” programı ise bu alanda çalışanlara destek vermek.

 

• 5 – Deep Knowledge adlı girişimin portföyünde olan, Bioviva şirketi, Hong Kong merkezli, London’da ofisi bulunan, girişiminin üç ana yatırım alanından (1- Yapay zeka ve büyük data işleme 2 – Finans sektörü) Biyo-teknoloji alanında faaliyet gösteriyor. Firma, kurucu ortakları arasında yer alan ve aynı zamanda ilk gen terapisini uygulayan Elizabeth Parrish ile adını duyurdu. Kromozomların uçlarında bulunan ve kromozomun yapısını korumaktan sorumlu olan telomerler, her hücre bölünmesinde kısalır ve en sonunda daha fazla kısalamayacak seviyeye geldiğinde hücre ölür. Daha uzun bir telomer yapısına sahip olmak, daha uzun bir hücre ve daha uzun bir yaşam kabulünden yola çıkarak, Parrish (44 yaşında), uygulanan terapilerle, telomerlerinin 20’li yaşlardaki uzunluğuna geri döndürmeyi başardı.
  

  Bioviva CEO’su Elizabeth Parrish

• 6 – Cycad grubunun yönetcisi Paul F. Glenn’in kurmuş olduğu ve bu alanda 1965 yılından beri faaliyet gösteren en eski ve öncü vakıf olan Glenn vakfı.  Hayatta her şeyin mümkün olduğunu söyleyen Glenn, “Benjamin Button” filmdekine benzer, yaşlanmayı tersine çeviren bir sürecin olabileceğine inanıyor.