Startup Ülkesi – 2

Mehmet Aydemir, 17 Ocak 2017

Türkiye Ne Durumda?

Taradığım kaynaklar itibariyle İstanbul herhangi bir startup ekosistemi sıralamasında yer almıyor. Bazı Türk girişimciler verilen devletin sağladığı destekler ve teşvikler anlamında dünyada iyi bir yere sahip olduğumuzu söylüyorlar. Neye dayandıklarını bilmiyorum ama umarım haklıdırlar. Ancak Türkiye’de startup dendiğinde ilk akla gelen e-ticaret oluyor. Hızlı yatırım geri dönüşü ve maliyet avantajıyla zengin olma hayallerinin gerçekleştiği bir alan e-ticaret. Sonra arkasından yine aslında e-ticaretten beslenen çeşitli internet girişimleri ve yazılım çözümleri geliyor. Yani çoğunlukla hizmet üretiyoruz. İleri teknoloji ürün imalatı ve geliştirilmesi bir elin parmaklarını geçmez. Bu noktada biraz imalat sanayi verilerine bakmak gerekiyor.

Öncelikle tanımı ortaya koyalım. Aşağıdaki listede TUİK’in kullandığı NACE Rev.2 teknoloji sınıflandırması bulunmakta. NACE’nin anlamı: “Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması NACE (Altılı Faaliyet) olarak adlandırılmakta olup, Avrupa’da ekonomik faaliyetlerle ilgili istatistiklerin üretilmesi ve yayılması amacına yönelik bir başvuru kaynağı olarak kullanılmaktadır”. Dolayısıyla uluslararası bir sınıflandırmadan bahsediyoruz. Gördüğünüz üzere ileri teknolojiyi sınıfı eczacılık ürünleri (biyoteknoloji), bilgisayar-elektronik-optik üretimi (çip, anakart, lens… vs.) ve hava-uzay taşımacılığına yönelik makine imalatları oluşturuyor.

kaynak

Sanayi Üretim Endeksi TUİK tarafından yayınlanan, 2010 yılının referans kabul edildiği ve referans yıla göre değişimlerin gösterildiği bir endeks. Bu sebeple 2010 yılı rakam olarak 100 kabul ediliyor. Sanayi Üretim Endeksi dağılımlarına göre şu alt başlıklardan oluşuyor.

Yukarıdaki toplam sanayi üretimi sınıflandırmasına göre imalat sanayi kalemlerinin dağılımına göz atacak olursak;

DT: düşük teknoloji, OD: orta düşük teknoloji, OY: orta yüksek teknoloji, YT: yüksek teknoloji – kaynak

Bu dağılıma göre Türkiye’nin toplam imalatının kabaca %75’ini düşük ve orta düşük teknolojili imalat ürünleri oluşturuyor. %20 civarı orta yüksek teknoloji ve kalan %5 yüksek teknoloji ürünü. Toplam sanayi üretiminin içindeki paylara bakıldığında ise yüksek teknoloji ürünleri %3,69’unu oluşturuyor. Kıyaslamak açısından YT İsrail’in GDP’sinin %15’ini oluştururken Türkiye’nin %0,7’sini (5,7 milyar dolar) oluşturuyor.

 

Genel Gidişat Nasıl?

Yukarıdaki sanayi üretimi ve onun alt kırılımı olan YT ürünlerinin endeksini gösteriyor. Veri seti 2010-2016 aralığını kapsıyor. 2016 yılı için ilk 10 ayın ortalaması alınmış. Kısaca yorumlamak gerekirse sanayi üretimi ciddi bir yavaşlama yaşıyor. Özellikle son 3 sene yerinde saymış gibi. YT’lerde ise eczacılık ürünlerinin büyümesi gayet iyi ve detayları bilmemekle beraber gelecek için ümit vaat ediyor. Geleceğin önemli biyoteknoloji şirketlerinin bu topraklardan çıkmaması için bir neden yok. Bilgisayar ve elektronik için ise aynı şeyi söylemek mümkün değil. Bir büyüme trendi var 2016 yılında küçülme yaşanacak gibi görünüyor. 7 yıllık büyüme ortalaması da yeterli değil.

 

Dış Ticaret

Bir de son olarak ne kadar teknoloji satın alıyoruz ne kadar satıyoruz bunlara bakalım. TUİK’in en son (Kasım 2016) açıkladığı veriler gayet somut ve net. Türkiye 2016 yılının ilk 11 ayında yaptığı 121 milyar dolarlık imalat sanayi ihracatının sadece 4,2 milyar doları yüksek teknolojili ürün. Yani %3,5’u. Buna karşın 25 milyar dolar aynı kalem için ithalat yapılmış. Ticaret fazlası verdiğimiz tek kalem düşük teknolojili ürünlerde. Yani dünyaya niteliksiz ürünler satıp nitelikli ürünleri satın almışız.

 

Yazının sonuna kadar sabredip okuyabildiyseniz ilave bir yoruma mahal bırakmayacak şekilde fotoğrafı net olarak görmüş olmanız gerekiyor. Fazla söze hacet yok.