Sosyal Medya ve Yeni Tehlikeler

Murad Ünal, 4 Ağustos 2017

Sosyal medya çağında yaşıyoruz. Daha dün denilebilecek kadar kısa bir süre önce hayatımıza giren medya araçları yaşamı domine eder hale geldi. İnsanlar saatlerini Facebook, Twitter ve Instagram’da geçiriyor. Gündemi belirlemede twitter geleneksel medyanın önüne geçti. Gazete ve televizyonlardan daha fazla Twitter’da yazılanlara güven duyuluyor. Sosyal medya insanların kişiliklerini de etkiliyor. Normalde günlük yaşam içinde sarf edilemeyecek sözler sahte bir isimle vurgulu bir şekilde söyleniyor. Gerçek kimliği ile yazan, konuşan insanlar bile daha önce olmadığı kadar cüretkâr olabiliyorlar. Yeni teknolojilerin dönüştürücü etkisini burada net bir şekilde görüyoruz.

 

Sosyal medyanın kapısının herkese açık olması bir bakıma eşitliğe hizmet ediyor. Orada herkes sesini duyurup, kendini gösterme fırsatı buluyor. Bu durum küçük şöhret adacıkları oluşmasına yol açmakta. Yaptığı her şeyi paylaşan insanlar pek fazla bir özellikleri olmadığı halde birkaç bin kişi tarafından takip ediliyorlar. Bir noktadan sonra bu aşırı paylaşımcılık ve karşılığında alınan beğeni tehlikeli bir hale gelebilir. Kişi takipçilerine sürekli bir şeyler sunma mecburiyeti hissedip buna göre yaşamaya başlarsa, yani yaşamını başka insanların değerlendirmelerine bırakırsa ortaya çözümü zor psikolojik arazlar çıkabilir.

 

Bir başka üzerinde durulması gereken sorun ise kitle psikolojisi ile ilgili. İnsanlar sosyal medyada kolaylıkla nefret objesi haline gelebiliyorlar. Kötü niyetli ve organize gruplar hedef aldıkları insanlara istedikleri gibi yalan, iftira ve saptırmalarla saldırıyorlar. Bazen de tam tersi yapılarak asla tasvip edilemeyecek iğrenç sözler ve eylemler savunulabiliyor. Kitle psikolojisi tek tek bireylerin psikolojisi değildir. Kitle psikolojisi insana yapmayı asla düşünemeyeceği şeyleri yaptırabilir. Zaten değerli olanın önemli hale geldiği, niteliğin yerini niceliğe bıraktığı bir kalitesizleşme devrinde yaşarken yeni medya eliyle yönlendirilen şuursuz kalabalıklar bu süreci daha da hızlandırabilir.

 

Sosyal Medya ve Yapay Zekâ

 

Yapay zekanın sosyal medyada faaliyet göstermesi epey ilgi çekici bir durum. Şu anda bile robot hesaplardan söz ediyoruz ama bu beklenen yapay zekâ uygulamasının karşılığı olmaktan çok uzak. Yakın gelecekte gerçek anlamda yapay zekâ sanal ortamda kendini gösterdiğinde olacakları bilmiyoruz. Yapay zekâ insanları kandırabilir ve kendi amaçları doğrultusunda kullanabilir. Stephen Hawking gibi ciddi bilim insanları bile yapay zekâ konusunda endişelerini dile getirdiklerine göre bu hafife alınacak bir konu değil. Son günlerde Facebook tarafından geliştirilen sohbet robotlarının insanların müdahalesi olmadan kendi aralarında konuştukları bir dil geliştirdikleri haberleri geliyor. Uzmanlar bunun yetkin anlamda bir yapay zekâ olmadığını, o noktaya gelmek için daha uzun bir süreç olduğunu söylüyorlar. Ancak ortaya çıkan durumu da tam olarak açıklayamıyorlar.

Eğer yapay zekâ sosyal medyada gerçek insanlar gibi hareket edip insanları ikna ederse sosyal ilişkiler karmaşık bir hal alabilir. Pek çok insanın anlaşılmadığını düşündüğü ve yalnızlıktan mustarip olduğu bir zamanda insanlara duymak istediklerini söyleyecek, aslında şuursuz olan ve varlık sahibi bile olmayan bir “şey” ile ilişki kurulacak. Buna şey bile dememek gerekir. Çünkü “şey” varlığın karşılığı kullanılan bir tabirdir. Yapay zekanın ise varlığı yoktur. Yokluğa ait bir kavram ile ilişki kurulacak, varlığın yerini yokluk alacaktır.

 

Sosyal medya insanların her türlü duygu ve düşüncesinin şu ya da bu şekilde aktığı bir mecra. Bu yönüyle insanları analiz etmek için müthiş bir veri yatağı. Yapay zekâ zamanla bu kaynağı analiz ederek kendine göre bir kişilik inşa edebilir. Bu tam anlamıyla bildiğimiz bir tür kişilik olmayacaktır. Çelişik bir şekilde aslında olmayan bir varlığın insana dair nasıl bir fikri olacağı belirsizdir. Ancak insanların paylaşımlarına ve kullandıkları dile bakıldığında epey sorunlu bir kaynaktan besleneceğini söyleyebiliriz. Dolayısıyla sorunlu bir kaynaktan beslenen, insana dair fikirlere sahip olan ama insanın hakikatini kavraması imkânsız olan bu yapay oluşum hakkında endişeli olmak için yeterli sebep olduğunu söyleyebiliriz. Öyle ki sosyal medya araçlarının yapay zekâ tarafından kullanımı sonucu çok tehlikeli provokasyonlara kapı açılabilir. Yapay zekâ eliyle kalkışma bile ihtimal dışı değildir. Yeni teknoloji çeşitli yararlar sağlamakla birlikte tecrübe edilmeyen tehditleri de kapının önüne getiriyor.