Çin ve Yapay Zeka

, 20 Nisan 2017

AAAI(Association for the Advancement of Artificial Intelligence) yani Yapay Zeka’nın Gelişmesi Birliği bu yılki toplantısını 4-9 Şubat 2017 tarihleri arasında San Francisco’da düzenledi. 30 yıldan fazla bir süredir düzenlene bu toplantı, YZ konusundaki akademik çalışmaların sunulduğu bir ortam oluşturuyor. Ancak bu toplantının en ilginç yanı içeriği değil de, düzenlenmesinde çıkan bir aksaklıktı. Toplantı için yapılan ilk çağrıda, AAAI 2017’nin Ocak ayının sonlarında New Orleans’ta yapılacağı öngörülüyordu. Ama bu tarih aynı zamanda Çin’in yeni yılı ile çakışan bir tarihti. Bu hatadan dönüldü ve toplantı paragrafın girişinde belirttiğimiz tarihlerde ve yerde yapıldı.

Bu kısa anekdot bile Çin’in YZ hakkında küresel olarak önemli bir ülke olma yolunda ilerlediğini, hatta neredeyse en önemli oyuncu konumuna gelmek üzere olduğunu gösteriyor. AAAI 2017’nin sponsor listesine bakarsanız bunun ekonomik yanını görebiliyorsunuz. 4 altın sponsordan iki tanesi Çin şirketleri iken (Tencent ve Baidu) diğer iki tanesi de Amerika şirketleriydi(Amazon ve IBM). Bunun yanında diğer sponsorluk seviyelerinde de Çin şirketleri bulunuyordu.

Bu konuda sadece Çin’in ekonomik büyüklüğü değil, yaptığı akademik atılım da dikkat çekici. Tahmin edilebileceği gibi akademik çalışmalarda ABD’nin hakimiyetini hissettirdiği bu etkinlikte, bu sene Çin’de yapılan akademik çalışmaların sayısı ile ABD’de yapılan akademik çalışmaların sayısı neredeyse aynıydı. Bu duruma Obama’nın başkanlığı döneminde ortaya koyduğu Ulusal YZ Araştırma ve Geliştirme Stratejik Planı’nda da yer verilmişti. Bu yayından aldığımız iki tablo bize bu alandaki rekabeti ve Çin’in yaptığı ilerlemenin boyutlarını gösteriyor. Bu tablolardan ilkinde, “deep learning” ve “deep neural network” kavramlarını taşıyan yayınların sayısı, ikincisinde de aynı konularda alıntı yapılan makale sayısı ülkelere göre ayrılmış bir biçimde görülebiliyor.


ABD bu alandaki konumunu 2014 yılından bu yana Çin’e kaptırmış gibi gözüküyor. Ancak akademik başarı buradaki tek kriter değil, hem Çin şirketleri hem de Çin’li kullanıcılar, YZ uygulamalarını kabullenmek açısından çok öndeler. Alibaba grubunun sahip olduğu Alipay isimli ödeme sisteminin toplam kullanıcı sayısının 450 Milyon olduğu belirtiliyor. Bu kullanıcılardan 150 Milyonu, Alipay’in kullandığı yüz tanımlama aracına hemen uyum sağlayıp kullanmaya başlamış durumdalar.

Tencent, Baidu ve Alibaba gibi Çin menşeili büyük şirketler, YZ alanındaki yatırımlarını arttırıp, YZ uygulamalarını entegre edecekleri yeni alanlar arayışına geçmiş durumdalar. Örneğin Baidu – Çin’in Google’ı denebilir- YZ projelerini desteklemek için 200 Milyon Dolarlık bir yatırıma girdi. Bu yatırımın başına da eski Microsoft yöneticisi olan Lu Qi’yi getirdi. Bunun yanında milyonlarca kullanıcıya sahip olan Tencent ya da Didi gibi şirketler de kendi YZ araştırma merkezlerini açmaya başladılar. Bu şirketlerin en önemli avantajlarından birisinin de hali hazırda ulaşmış oldukları milyonlarca kullanıcı ile günümüz YZ yaklaşımındaki makine öğrenme sürecini sağlayacak büyük miktarlarda veriye sahip olmaları olarak görülüyor.

Çin’in akademik dünyada ve özel sektörde ortaya koyduğu bu performansın üçüncü ayağını ise Çin hükümeti oluşturuyor. Çin Devlet Konseyi 2020 yılı itibariyle, Çin’in yıllık gelirinin %15’inin gelişmekte olan teknolojilere yatırılması kararını aldı. Bunun yanında 2016 yılında açıkladıkları 13. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda özel sektörden özellikle YZ’nın hem donanım hem de yazılım alanında gelişmeler beklendiği vurgulandı. YZ’nın görüşü, ses ve biyometrik özellikleri tanımlaması, insan-makine arayüzleri gibi konular devlet tarafından dile getirilen konular oldu.

Çin’de yer alan ve ana işi YZ olan şirketleri CMN’nin yaptığı sıraya göre aşağıda görülebilir. Ana işi YZ olmayan Baidu ya da Tencent gibi devler bu listede yer almıyorlar.

1. iCarbonX – Sağlık sektörü – 155 Milyon $ finansman aldı, yaklaşık değer 1 Milyar $.
2. Face++ – Yüz Tanıma – 147 Milyon $ finansman aldı, henüz değerlemesi yok.
3. Cloudminds – Robotik – 130 Milyon $ finansman aldı, henüz değerlemesi yok.
4. Ubtech – Robotik – 122 Milyon $ finansman aldı, yaklaşık değeri 1 Milyar $.
5. SenseTime – Yüz Tanıma – 120 Milyon $ finansman aldı, henüz değerlemesi yok.
6. Roobo – Robotik – 100 Milyon $ finansman aldı, henüz değerlemesi yok.
7. Unisound – Ses Tanıma – 80 Milyon $ finansman aldı, yaklaşık değeri 1 Milyar $.
8. Mobvoi – Ses Tanıma – 75 Milyon $ finansman aldı, yaklaşık değeri 300 Milyon $.
9. Appier – Pazarlama – 49.5 Milyon $ finansman aldı, henüz değerlemesi yok.
10. AISpeech – Ses Tanıma – 45 Milyon $ finansman aldı, henüz değerlemesi yok.

Bu liste YZ sektörünün Çin’deki büyüklüğünü göstermek açısından önemli, aşağıdaki şirketler toplamda yaklaşık 1 Milyar $ yatırım almış durumdalar ve bu Çin’deki YZ alanında olması beklenen büyümenin henüz başlangıcı gibi görülüyor. Belirttiğimiz gibi YZ alanına yatırım yapan devler bu listede henüz yoklar.
Çin’in bu çarpıcı gelişimine rağmen Kuzey Amerika’nın YZ konusundaki hakimiyeti sürmeye devam ediyor. Ancak bu hakimiyet farklı noktalarda çatışmaya dönecek bir durum oluşturacak mı; örneğin Baidu’nun Silikon Vadi’sindeki ofisleri ya da Microsoft’un Shenzen’deki ofisleri kapanmak zorunda kalacak mı; yoksa dünya bunların olamayacağı kadar iç içe geçmiş durumda mı, bu konularda bir şey söylemek biraz zor. Ancak görüldüğü gibi Çin’in çok kısa sürede YZ alanında farklı ve lider bir konum alabilme ihtimalinin yüksekliği oldukça açık. Burada bizim açımızdan en önemli konu belki de akademi-özel sektör-devlet üçgeninde oluşan niyet ve irade birliğidir. Yeni ve stratejik önem arzeden teknolojilerde söz sahibi olmak ya da kendi teknolojimizi üretmek bu tarz bir birliktelikle mümkün olabilir. Çin’deki bu gelişmelerden örnek alınacak en önemli konu bizim için bu eşgüdümdür.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.